Blog
Onderzoek: Bednet bij jongeren met autisme
Welke rol speelt Bednet in de zoektocht naar gepaste ondersteuning bij jongeren met autisme? KU Leuven onderzoekt het!
Jongeren met autisme ervaren vaak extra drempels in hun schoolloopbaan. Een masterproef van de KU Leuven onderzoekt hoe ouders de zoektocht naar gepaste ondersteuning beleven en welke rol online afstandsonderwijs via Bednet daarbij speelt.
Zorgen over het schooltraject
In het masterproef-onderzoek werden 15 ouders van jongeren met autisme geïnterviewd. In de verschillende verhalen komt duidelijk naar voor dat ouders zich zorgen maken over hoe het schoolleven het welzijn en de ontwikkeling van hun kind beïnvloedt.
Ze zien hun kind worstelen met overprikkeling, sociale verwachtingen, prestatiedruk en een schoolsysteem dat weinig ruimte laat voor rust of andere manieren van leren.
Die zorgen gaan verder dan cijfers of rapporten: ze raken aan het gevoel dat hun kind niet zichzelf kan zijn en zich onvoldoende kan ontwikkelen.
Ouders vertellen dat ze hun kind zien afhaken, ondanks cognitieve capaciteiten, inzet of nieuwsgierigheid. Voor sommigen leidt dat tot uitval of langdurige afwezigheid.
“Hij is slim, maar de school ziet dat niet. Hij past gewoon niet in het kader dat ze verwachten.”
“Mijn kind komt zo moe thuis van school, niet van het leren, maar van het voortdurend vechten tegen alle prikkels.”
Ouders in een strijdpositie
Veel ouders spreken over de moeilijke zoektocht naar gepaste hulp, het gevoel dat ze veel zelf moeten uitzoeken of moeten strijden. Soms wordt hun kind gezien als lastig, zonder dat gekeken wordt naar onderliggende oorzaken.
Het steeds opnieuw moeten aantonen van de nood aan ondersteuning kost veel energie en leidt tot gevoelens van frustratie en machteloosheid.
“We moesten telkens opnieuw uitleggen wat ons kind nodig heeft. En als de leerkracht wisselde, begon alles weer van nul.”
Waardering voor scholen die actief mee zoeken
Voor ouders is de samenwerking met klasleerkrachten, zorgleerkrachten en leerlingbegeleiders heel belangrijk.
Begrip voor het gedrag en de noden van hun kind en de bereidheid om mee te zoeken naar oplossingen, ervaren ze als waardevol en hoopgevend
Toch stellen ouders zich veel vragen bij de grote verschillen tussen scholen en zelfs tussen leerkrachten binnen eenzelfde school:
- Kennis over autisme varieert sterk. Ouders voelen zich gerustgesteld wanneer een leerkracht begrijpt hoe prikkels, veranderingen of niet afgestemde communicatie invloed hebben op hun kind.
- De mate van bereidheid tot flexibele aanpassingen verschilt. Kleine aanpassingen zoals rustmomenten, duidelijke communicatie en voorspelbare structuren maken een wereld van verschil. Maar niet elke leerkracht of school is ertoe bereid. Soms zijn er verschillende meningen over wat de regelgeving in het onderwijs toelaat.
- Eerder reactiviteit dan preventie. Sommige leerkrachten en scholen spelen proactief in op signalen, maar vaak komt ondersteuning pas nadat overbelasting of uitval zich al heeft voorgedaan, na aandringen of onder druk van externe hulpverleners.
Bednet als tijdelijk of noodzakelijk hulpmiddel?
Positief effect op het welbevinden
De meeste geïnterviewde ouders merken dat de opstart van Bednet ervoor zorgt dat hun kind minder overprikkeld is, meer rust ervaart en zich beter voelt. Het (deels) van thuis kunnen leren, maakt het mogelijk om te blijven aansluiten bij de lesinhoud en zorgt dat jongeren niet volledig geïsoleerd geraken. Ze kunnen het schooljaar verder zetten en blijven voldoen aan de leerplicht.
Het Bednet-gebruik varieert sterk tussen kinderen en vaak ook doorheen een schooljaar, van enkele lesuren tot meerdere (halve) dagen per week. Of het wordt ingezet om na een langere afwezigheid geleidelijk opnieuw een schoolritme op te bouwen.
Stress, frustratie en impact op ouders
In de interviews getuigen ouders over de voordelen van Bednet, maar ook over de stress en frustratie die het met zich mee kan brengen: de spanning bij technische problemen, de hoge mate van zelfstandigheid die niet vanzelfsprekend is voor elk kind, het onbegrip bij leerkrachten en klasgenoten …
Verschillende ouders benoemen ook de combinatie met hun werk als een grote uitdaging, doordat hun kind regelmatig of voltijds thuis is. Sommigen zoeken naar oplossingen om thuis te werken; anderen stoppen noodgedwongen (tijdelijk) met werken.
Bednet: tijdelijk en afwijkend?
Een opvallend spanningsveld dat aan bod komt in de interviews met ouders, is dat het gebruik van Bednet enkel mogelijk is met een ziekte-attest. Kinderen met autisme moeten als ‘ziek’ erkend worden, voor ze recht hebben op een onderwijsvorm die misschien net beter aansluit bij hun noden.
Ouders benoemen de dubbelheid daarvan: Bednet helpt hun kind enorm, maar het label van ziekte voelt soms wrang voor wie vooral nood heeft aan rust, niet aan genezing.
“Bednet gaf ademruimte. Eindelijk kon ons kind leren zonder stress. Maar waarom moet het eerst mislopen voor er zo’n oplossing komt?”
Ouders voelen ook de druk om toe te werken naar een voltijdse terugkeer naar school. Het afstandsonderwijs wordt door de school gezien als een tussenfase die zo snel mogelijk moet worden afgebouwd.
Het geeft hen het gevoel dat hun kind moet blijven proberen om zich in te passen in het bestaande onderwijssysteem. Zonder dat scholen lijken na te gaan hoe dat systeem zelf ook mee oorzaak en dus ook mee deel van de oplossing kan zijn.
“Het probleem is niet zozeer het autistische kind, maar wel dat er altijd verwacht wordt dat iedereen op een gelijke manier meedraait in de maatschappij en dus ook in de school.”
Besluit
De verhalen van ouders in deze masterproef laten zien hoe jongeren met autisme worstelen met overprikkeling, sociale verwachtingen, prestatiedruk en het schoolsysteem.
Ouders hebben het gevoel dat ze moeten strijden om erkenning en gepaste ondersteuning te krijgen voor hun kind, altijd opnieuw vanuit een verwachting dat het kind zich moet inpassen in het systeem zoals het is.
De belangrijkste aanbeveling van de onderzoekers is om in het onderwijssysteem minder te vertrekken van een neurotypische norm, en meer ruimte te maken voor flexibiliteit.
Dat betekent:
- Proactief nadenken over aanpassingen, voordat er uitval is.
- Aanpassingen regelmatig evalueren, zonder ze meteen in vraag te stellen of stop te zetten als het wat beter gaat.
- Investeren in kennis en professionalisering van leerkrachtenteams.
- Ouders erkennen als volwaardige partners, niet als tegenstemmen.
- Technologie, zoals het online afstandsonderwijs van Bednet, flexibel inzetten als onderdeel van een ruimer ondersteuningsplan.
Over het onderzoek
- Deze blog is gebaseerd op de masterproef van Marthe Plu en Yasmina Gijsbrechts, uitgevoerd aan de KU Leuven (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen) onder begeleiding van Prof. dr. Ilse Noens en Prof. dr. Sara Nijs, in samenwerking met Bednet vzw.
- Het onderzoek liep tussen oktober 2023 en mei 2025. Het maakte gebruik van semigestructureerde interviews met 15 ouders van jongeren met autisme die in het secundair onderwijs gebruik maken of maakten van Bednet.
- De data werden geanalyseerd volgens de QUAGOL-methode wat leidde tot een verdiepend inzicht in hoe ouders de onderwijsloopbaan van hun kind beleven en welke structurele factoren deze ervaring beïnvloeden.
- Referentie: Plu, M., & Gijsbrechts, Y. (2025). Bednet voor leerlingen met autisme in het secundair onderwijs: Een kwalitatieve interviewstudie naar de beleving van ouders [Ongepubliceerde masterproef]. KU Leuven.
